Kleszcz – niechciany pajęczak
Kleszcze należą do gromady pajęczaków (Arachnida). Na świecie żyje kilkaset różnych gatunków kleszczy, z czego w Polsce występuje ponad 20 z nich. Spośród nich najgroźniejsze pod względem przenoszonych chorób są: kleszcz pospolity (Ixodes ricinus) oraz kleszcz łąkowy (Dermacentor reticulatus). Pajęczaki te wczepiają się w skórę ssaków, w tym także ludzi i żywią się ich krwią.
Aby kleszcze mogły rozwinąć się w pełni, potrzeba średnio około 2 lat, a w przypadku niektórych gatunków 3 lat lub nawet więcej. Cykl rozwojowy kleszczy składa się z kilku stadiów rozwojowych, każdy z nich jest potencjalnie niebezpieczny dla zdrowia i życia żywiciela pajęczaka, ze względu na roznoszone przez niego choroby.
Czy wiesz, że możesz wykonać badanie kleszcza, aby wykluczyć to, że kleszcz, który Cię ukąsił przenosił boreliozę i inne choroby? Sprawdź cennik usługi w naszym laboratorium.
Kleszcz – stadium rozwojowe
Cykl rozwojowy kleszczy składa się z 3 etapów. Pajęczak może występować jako:
- larwa – w tej fazie rozwoju kleszcz ma mniej niż 0,8 mm długości i posiada sześć odnóży. Ze względu na mikroskopijne rozmiary łatwo go przeoczyć. Larwy kleszczy przypominają niewielką czarną kropkę, a w miejscu ich ugryzienia pojawia się odczyn zapalny lub reakcja alergiczna w postaci zaczerwienienia. Uważa się, że larwy kleszczy nie przenoszą boreliozy, mogą być jednak nosicielami innych chorób. Jeśli larwa pozostanie niezauważona i wypije odpowiednio dużo krwi swojego żywiciela, osiągnie kolejne stadium rozwojowe, jakim jest nimfa kleszcza,
- nimfa – to kolejny etap, w którym pajęczaki osiągają rozmiary do około 1,4 mm oraz mają już osiem odnóży. Jeśli chodzi o anatomię, w tym stadium kleszcz wygląda jak dorosły osobnik, jednak znacznie pomniejszony. Nimfę kleszcza można bardzo łatwo pomylić z pieprzykiem, ze względu na jej brązowo-czarny kolor. Ze względu na duże ryzyko jej przeoczenia oraz zdolność do przenoszenia chorób odkleszczowych, jest ona tak samo niebezpieczna jak dorosła forma kleszcza,
- dorosły kleszcz – w ostatnim stadium rozwojowym kleszcze osiągają wielkość rzędu kilku milimetrów, najczęściej od 2,5 mm do 4 mm. Wyjątek stanowią samice, które, jeśli wypiją dużo krwi, mogą osiągnąć nawet do 1 cm wielkości. Dorosłe osobniki zauważa się na skórze zwykle szybciej niż nimfy, to, co je wyróżnia to także zdolność do składania jaj, z których następnie wylęgają się larwy.
Kleszcz czy pieprzyk – jak rozróżnić?
Ugryzienie przez kleszcza nie boli, dlatego po każdym spacerze, zwłaszcza w lesie powinniśmy bardzo dokładnie obejrzeć swoje ciało. Najczęściej kleszcze można znaleźć w zgięciach łokci, pod kolanami, w pachwinach czy na skórze głowy. Nie znaczy to jednak, że pajęczaki atakują tylko te obszary.
Odróżnienie kleszcza od pieprzyka może być trudne. Każda, nawet najmniejsza zmiana na skórze po spacerze, powinna wzbudzić naszą czujność. Najgroźniejsza jest nimfa kleszcza, która, podobnie jak dorosły osobnik, może przenosić boreliozę, kleszczowe zapalenie mózgu czy babeszjozę, jednak bardzo łatwo ją przeoczyć i szybko usunąć, co zwiększa ryzyko zarażenia.
Jeśli zatem po spacerze zauważymy u siebie lub u kogoś innego nową, czarną kropkę, należy się jej dokładnie przyjrzeć. Podejrzane są zwłaszcza te, które w ciągu kilku godzin lub dni zmieniają swój rozmiar, stając się bardziej widoczne. Nimfy kleszcza mogą swoim wyglądem przypominać pieprzyk lub strupek, o łezkowatym kształcie, dlatego należy zachować czujność. Warto także zwrócić uwagę na to, czy wokół ugryzienia pojawiło się zaczerwienienie lub rumień wędrujący (oznaka boreliozy). W razie jakichkolwiek wątpliwości najlepiej udać się do lekarza, który profesjonalnie oceni czy nowa zmiana to kleszcz, czy coś innego. Jeśli jest taka potrzeba, specjalista zleci także odpowiednie badania, np. test na boreliozę.
Warto mieć świadomość, że kleszcz nie od razu pije krew żywiciela. Najpierw pajęczak wstrzykuje pod skórę substancje znieczulające, dlatego jego ugryzienie nie boli. Następnie, po około dwóch godzinach zaczyna żerowanie na żywicielu. Im szybciej zatem zauważymy nieproszonego gościa i go usuniemy, tym mniejsze będzie ryzyko, że zostaniemy zarażeni jakąś chorobą. Kiedy pasożyt już wypije odpowiednio dużo krwi, może sam odczepić się skóry żywiciela.
Po usunięciu kleszcza ze skóry możesz zamówić poprzez naszą stronę badanie kleszcza.
Źródła:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4650338/
- Czym są nimfy kleszcza? Jak wyglądają? Czy są groźne? - 4 lutego 2022
- JAK WYGLĄDA KLESZCZ? JAK WYGLĄDA KLESZCZ WBITY W SKÓRĘ? - 24 stycznia 2022
- Kleszcze u człowieka – Objawy ukąszenia, jak postępować? - 2 stycznia 2022
