Czerwony kleszcz – co to za gatunek
Czerwony kleszcz – co to za gatunek?
Odnalazłeś na skórze czerwonego kleszcza i zastanawiasz się, co to za gatunek? Czerwonym osobnikiem jest kleszcz pospolity (Ixodes ricinus), zwany dawniej kleszczem pastwiskowym.Ixodes ricinus jest, podobnie jak inne kleszcze, pajęczakiem. Występuje on głównie w Europie i jest zaliczany do tzw. kleszczy twardych. Kleszcz pospolity może przenosić zarówno patogeny bakteryjne, jak i wirusowe, w tym drobnoustroje wywołujące boreliozę, babeszjozę, anaplazmozę czy kleszczowe zapalenie mózgu. Dorosłe samce mają około 2,4–2,8 mm długości, nimfy 1,3–1,5 mm, natomiast samice nawet 4 mm (przed napiciem się krwi – po żerowaniu ich wymiary zwiększają się do ponad 1 cm).
Odnalazłeś w skórze kleszcza? Wyślij go na badanie genetyczne, aby sprawdzić czy był nosicielem boreliozy i innych chorób. Koszt badania kleszcza.
Występowanie kleszcza pospolitego
Występowanie czerwonego kleszcza (Ixodes ricinus)
Ixodes ricinus występuje powszechnie w całej Europie, na północy Afryki Północnej oraz na Bliskim Wschodzie. Na północy obszar jego występowania rozciąga się aż po Islandię, natomiast na wschodzie bytuje na terenach przynależących do europejskiej części Rosji. Na zasięg występowania kleszcza pospolitego mają wpływ czynniki środowiskowe, jego rozprzestrzenianiu sprzyjają np. stosunkowo łagodne zimy.
Ixodes ricinus bytuje najczęściej w siedliskach, w których żyją jego żywiciele, pajęczak jest szczególnie częsty na łąkach i polach, w lasach oraz w obrębie terenów wilgotnych.
Cykl życiowy
Cykl rozwojowy Ixodes ricinus trwa około 2-4 lata, pojawia się w nim zwykle trzech żywicieli.
- Dorosłe osobniki żywią się krwią oraz płynami ustrojowymi dużych ssaków, takich jak owce, bydło, psy, jelenie, konie czy ludzie, żerowanie trwa około 6–13 dni.
- Samica składa kilka tysięcy jaj i następnie umiera.
- Larwy, które się wykluwają z jaj, żywią się krwią i płynami ustrojowymi ssaków owadożernych (rząd Eulipotyphla), żerowanie trwa około 3-5 dni, następnie stadium larwalne opuszcza żywiciela, by przekształcić się w kolejną postać – nimfę.
- Nimfy wspinają się na trawy lub gałązki w poszukiwaniu następnego żywiciela – małych i średnich ssaków.
Około jedna trzecia dorosłych osobników kleszcza przenosi boreliozę. Największe zagrożenie jednak pochodzi od nimf, które są najagresywniejszą formą kleszczy. Stwierdzono u nich nawet około 10-20 krotnie większą ilość krętków Borrelia, niż w pozostałych formach stadialnych kleszczy. Stąd największa ilość zakażeń w okresie od maja do sierpnia, czyli wtedy kiedy przypada okres żerowania nimf.
Przenoszenie chorób
Ixodes ricinus, podobnie jak wiele innych gatunków kleszczy, może być nosicielem wielu chorób, w tym także bardzo niebezpiecznej boreliozy. Szacuje się, że nawet 20-30% pajęczaków jest zakażonych krętkami z rodzaju Borrelia. Do zakażenia dochodzi najczęściej wiosną i latem, kiedy aktywne są nimfy. Istotną rolę w przenoszeniu boreliozy odgrywają niewielkie gryzonie, takie jak myszy, szczury oraz norniki, dlatego ryzyko wystąpienia boreliozy znacznie wzrasta w terenach miejskich.
Inne niebezpieczne choroby roznoszone przez kleszcze to: kleszczowe zapalenie mózgu, babeszjoza oraz anaplazmoza.
Inne gatunki kleszczy
Na świecie występuje około 850 gatunków kleszczy, dzielą się one na:
- kleszcze miękkie (które nie mają na grzbiecie pancerza),
- kleszcze twarde (które posiadają pancerz),
- gatunki mieszane (które występujące wyłącznie w Afryce).
Większość z nich, bo aż około 675 podrzędów Ixodes ricinus zalicza się do kleszczy twardych.
Źródła: U. Fisher, B. Siegmund, Borelioza, Poradnik dla Pacjentów, 2018 r.
https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-bakteryjne/158905,borelioza-zlyme
Gliński Z. et al. Gryzonie nosicielami drobnoustrojów chorobotwórczych. Życie Weterynaryjne 92 (11) (2017)
- Czym są nimfy kleszcza? Jak wyglądają? Czy są groźne? - 4 lutego 2022
- JAK WYGLĄDA KLESZCZ? JAK WYGLĄDA KLESZCZ WBITY W SKÓRĘ? - 24 stycznia 2022
- Kleszcze u człowieka – Objawy ukąszenia, jak postępować? - 2 stycznia 2022
