Ugryzienie przez kleszcza

Choroby odkleszczowe cichą epidemią XXI wieku.

O chorobach odkleszczowych mówi się coraz więcej. Wiele osób uważa, że to sztuczna panika, inni z kolei alarmują o konieczności opracowania systemowych rozwiązań w ochronie zdrowia, które pozwolą na lepsze radzenie sobie z tymi schorzeniami.

Problem chorób odkleszczowych narasta z roku na rok, ponieważ pojawia się coraz więcej chorych, których stan zdrowia się pogorszył na skutek ugryzienia przez maleńkiego pajęczaka.

Czy wiesz, że możesz wykonać badanie kleszcza, aby wykluczyć to, że kleszcz, który Cię ukąsił przenosił boreliozę i inne choroby? Sprawdź cennik usługi w naszym laboratorium.

Gdzie żyją kleszcze i kiedy są aktywne?

Kleszcze to pajęczaki, które są klasycznymi pasożytami, to znaczy, że do przeżycia potrzebują innego, żywego organizmu, który jest ich żywicielem. Odżywiają się krwią, a ich cykl życiowy wynosi dwa lata.

Miejsca żerowania kleszczy

Powszechnie uważa się, że kleszcze żyją w lasach. Tymczasem oprócz lasów (szczególnie liściastych z gęstym poszyciem) ich ulubione miejsca zerowania to polany leśne, przyleśne łąki, zagajniki, szczególnie nad wodą. Coraz częściej kleszcza można przynieść ze spaceru w parku albo w przydomowym ogródku. Są niewidoczne, a na żywiciela oczekują przyczepione do spodniej strony liści lub końca wysokiej trawy. Opadają na ciepłą skórę lub sierść zwabione temperaturą  i ruchem ciała lub zapachem.

Okres największej aktywności kleszczy

Tradycyjnie największa aktywność kleszczy przypada na czas między majem a wrześniem, jednak w ostatnich latach ten okres się przedłuża od końca marca aż do listopada. Przyczyną jest ocieplenie klimatu. Kleszcze budzą się do życia w temperaturze wyższej niż 8 stopni Celsjusza.Poniżej jej zapadają w stan hibernacji. Łagodne i krótkie zimy powodują, że te wampirze pajęczaki są aktywne przez większość roku, a liczba osób, które ponoszą zdrowotne skutki ich ugryzień z roku na rok jest coraz wyższa.

Kleszcze są cierpliwe. Mogą długo czekać na żywiciela, a bez pożywienia (krwi) mogą przeżyć nawet rok. Kleszcze wbija się w skórę za pomocą ostrego aparatu gębowego, wypuszczając do niego ślinę. W niej znajdują się groźne dla zdrowia ludzkiego patogeny.

Borelioza oraz kleszczowe zapalenie mózgu

Wirus kleszczowego zapalenia mózgu atakuje centralny układ nerwowy. Pierwsze objawy to gorączka, bóle głowy i stawów, więc często jest mylona z przeziębieniem lub grypą. U części chorych dochodzi do zapalenia opon mózgowo- rdzeniowych, porażenia nerwów i na ich skutek – zaburzeń oddychania. KZM pozostawia u większość chorych trwałe skutki choroby przez całe życie.

Medycyna nie zna sposobu na leczenie infekcji wirusowych, więc jednym sposobem prezencji przeciwko KZM pozostają szczepionki ( w wielu krajach refundowane) oraz unikanie potencjalnych siedlisk kleszczy, stosowanie środków ochronnych i odpowiedniej odzieży.

Bakteryjna borelioza

Boreliozę powodują bakterie Borrelia burgdorferi. Jak każde schorzenie o podłożu bakteryjnym, leczy się ją antybiotykami. Największy jednak problem dotyczy rozpoznawania boreliozy, ponieważ początkowo może ona nie dawać żadnych objawów,  w wielu przypadkach dopiero po latach. Objawy są niespecyficzne i wielu chorych przechodzi odyseję diagnostyczną, zanim kolejny lekarz wpadnie na trop boreliozy i postawi właściwe rozpoznanie.

Trudności diagnostyczne boreliozy

Pierwszym objawem jest rumień i obrzęk w miejscu ugryzienia kleszcza, który może być wędrujący (przesuwa się wzdłuż kończyny). Pojawia się u około 40% pacjentów. Następnie może pojawiać się przewlekłe zmęczenie, zawroty i bóle głowy. Po latach zdarza się porażenie nerwu twarzowego, bóle kończyn, bóle neurologiczne, problemy z sercem i bóle oraz zapalenie stawów.

Ponieważ objawy boreliozy, poza rumieniem są niespecyficzne i odroczone w latach, właściwe rozpoznanie może być bardzo utrudnione, a chory nawet nie musi pamiętać, że przed laty ukąsił go kleszcz. terapia antybiotykowa może być długotrwała i nieobojętna dla zdrowia.

Badania genetyczne kleszcza

Zanim podejmie się decyzję o trudnej i długiej antybiotykoterapii, należy mieć pewność, że pasożyt, który wbił się w skórę był zakażony boreliozą. W tym celu najlepiej wykonać genetyczne badania kleszcza.

Usuniętego ze skóry kleszcza należy zapakować do szczelnie zamkniętego pojemnika (np. małej probówki z zakrętką) i wysłać do odpowiedniego laboratorium badawczego. Po otrzymaniu wyniku można podjąć decyzję o podjęciu odpowiedniej terapii. Badanie kleszcza warto zrobić nawet wówczas, kiedy nie pojawia się charakterystyczny obrzęk, pamiętając o tym, że nie u wszystkich jest on widoczny.