Badanie na boreliozę cena

Borelioza z Lyme to zoonoza, czyli choroba odzwierzęca, której wektorami (nosicielami) są kleszcze z rodziny Ixodex. Do zakażenia dochodzi podczas kontaktu wydzielin (śliny, wymiocin) pasożytującego na skórze stawonoga z krwią żywiciela. Czynnikami sprzyjającymi zarażeniu krętkiem boreliozy są m.in.:

• długi czas bytowania kleszcza na skórze
• stosowanie niewłaściwych środków typu alkohol, tłuszcz, sól, celem usunięcia kleszcza. Do wyciągnięcia pasożyta najlepiej użyć pęsety i płynu dezynfekującego do późniejszego odkażenia skóry

Szacuje się że nawet 30 % kleszczy w Polsce może być nosicielami krętka Borrelia burrgdorferii, który jest głównym czynnikiem etiologicznym zakażenia, choć istnieją także gatunki z rodzaju Borrelia garrini czy Borrelia afzelii. To właśnie one wywołują groźną, ogólnoustrojową chorobę, zwaną boreliozą z Lyme. Niestety charakteryzuje ona się nieswoistymi i często zróżnicowanymi symptomami, które utrudniają ustalenie właściwego obrazu klinicznego. Co więcej, wielu ludzi nawet nie pamięta kiedy doszło do ukąszenia, co jeszcze bardziej komplikuje diagnostykę boreliozy.

 

Rozpoznanie boreliozy

Rozpoznanie należy rozpocząć od obserwowania reakcji organizmu po ukąszeniu kleszcza. W pierwszych tygodniach po ugryzieniu, mogą pojawić się objawy grypopodobne, przypominające przeziębienie tzn.: bóle głowy, mięśni, gorączka, nudności, ogólne rozbicie, bóle mięśni. Następnie borelioza przebiega w kilku etapach. Wyróżnia się trzy, podstawowe stadia choroby:

• Faza wczesna, miejscowa (skórna) – to właśnie w tym okresie pojawia się rumień wędrujący (pełzający). Jest to objaw patognomoniczny, co oznacza, że wyłącznie na jego podstawie można zdiagnozować boreliozę i wdrożyć leczenie antybiotykami. Pojawia się na skórze w postaci pierścieniowego, czerwonego rumienia, przekraczającego średnicę 5 cm. Jego występowanie nie jest jednak regułą. Szacuje się że może obejmować jedynie 40 – 50% wszystkich zakażeń.
  Innym objawem skórnym, charakterystycznym dla zarażenia boreliozą jest pojawienie się chłoniaka limfocytowego, który umiejscawia się najczęściej w okolicy małżowiny usznej. Występowanie tego symptomu jest jednak o wiele rzadsze, niż rumienia wędrującego i objawia się w postaci zaczerwienionego guzka na skórze.
• Faza wczesna, rozsiana – to stadium, które rozpoczyna się kilka miesięcy po zakażeniu jeżeli nie została przeprowadzona kuracja antybiotykowa. W zależności od układu i narządu w którym umiejscowi się krętek Borrelia burrgdorferii, borelioza może przyjmować postać:
  – stawową – jest to najczęstsza postać boreliozy, objawia się zapaleniem i bólami dużych stawów, najczęściej, kolanowych, łokciowych i skokowych
  – kardiologiczną – jest stosunkowo rzadką postacią boreliozy, podczas, której może dojść do zapalenia mięśnia sercowego
  – neurologiczną – bakteria obejmuje tkankę nerwową i może powodować zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych oraz zapalenie nerwów czaszkowych. Wywołuje również dolegliwości takie jak: zaburzenia pamięci czy depresja
• Faza późna – jest to stadium przewlekłe choroby, podczas którego może dochodzić przewlekłego zapalenia stawów, przewlekłego zanikowego zapalenia skóry kończyn. Zaawansowana neuroborelioza może prowadzić również do zaburzeń nerwów obwodowych, nerwobóli lub groźnego powikłania w postaci przewlekłego zapalenia mózgu i rdzenia.

 

Źródło: Tajniki Badań Laboratoryjnych – youtube.com

Zanim rozpoczniemy diagnostykę z krwi

Po ukąszeniu kleszcza należy podjąć działania które zminimalizują ryzyko ukąszenia:

• niezwykle istotne jest jak najszysze usunięcie kleszcza, bowiem krótki czas przebywania kleszcza w skórze zmniejsza ryzyko zakażenia
• należy używać prawidłowej metody usuwania kleszcza
• najlepiej zaopatrzyć się w odpowiednie przyrządy służące do usuwania kleszcza ze skóry

Badanie kleszcza

Po usunięciu kleszcza ze skóry możemy wykonać badanie kleszcza, które służy wykluczeniu możliwości zakażenia chorobami odkleszczowymi.

Laboratoryjna diagnostyka boreliozy

Kiedy lekarz na podstawie objawów klinicznych nie jest w stanie stwierdzić czy występujące symptomy sygnalizują boreliozę, bądź pacjent nie wie, czy mógł zostać ukąszony przez kleszcza, rozpoczyna się diagnostykę laboratoryjną. Jakie badania na boreliozę są wykonywane w pierwszej kolejności?

I ETAP: Test ELISA (immunoenzymatyczny) w klasach IgM oraz IgG  I etap

  Standardowo diagnostykę serologiczną rozpoczyna się od wykonania testu metodą ELISA obu klas IgM i IgG. Jest to badanie,  o wysokiej czułości i mniejszej swoistości. Po jakim czasie od ukąszenia można wykonać takie badania i jak interpretować wyniki testu ELISA?

 

II ETAP: Test potwierdzenia Western-blot w przypadku dodatniego testu ELISA

W przeciwieństwie do badania ELISA, badanie Western-blot jest mniej czułe, ale bardziej specyficzne. Uzyskanie wyniku dodatniego interpretuje się jako zakażenie, zaś wynik ujemny świadczy o fałszywie dodatnim wyniku testu ELISA.  O

 

W przypadku boreliozy okno serologiczne trwa średnio 4 tygodnie. Okno serologicznym nazywamy okres od początku infekcji do wytworzenia przez organizm wykrywalnych przeciwciał. Należy pamiętać o tym, że nie powinno się wykonywać testów serologicznych bezpośrednio po ukąszeniu przez kleszcza. Powinno się odczekać minimum 4 tygodnie od ugryzienia. W przeciwnym razie istnieje duże prawdopodobieństwo uzyskania wyniku fałszywie ujemnego. Podobnie zbyt wcześnie wdrożenie i niedokończenie pełnego leczenia boreliozy antybiotykami (które trwa standardowo 3 tygodnie)  może prowadzić do uzyskania  wyniku fałszywie negatywnego (ujemnego) i dawać fałszywe poczucie bezpieczeństwa.

 

• Dodatnie Immunoglobuliny Igm –  te przeciwciała stanowią pierwszą odpowiedź immunologiczną organizmu i pojawiają się najczęściej po 4 tygodniach po ukąszeniu kleszcza zarażonego krętkiem Borrelia. Świadczą o świeżo toczącym się zakażeniu i początkowym stadium boreliozy. Z tego względu badania nie należy wykonywać natychmiastowo po ugryzieniu kleszcza, gdyż otrzymany wynik ujemny, może być wynikiem fałszywym, spowodowanym przez niewytworzenie się przeciwciał.

 

• Dodatnie Immunoglobuliny Igg –  wysoki poziom przeciwciał klasy igg należy interpretować jako informację o przebytej infekcji bądź postaci przewlekłej. Takie przeciwciała, układ odpornościowy wytwarza do końca życia, dlatego nawet po zwalczeniu boreliozy, immunoglobuliny igg będą podwyższone.

Test ELISA – cena

Cena badania metodą ELISA uzależniona jest od tego, czy test wykonywany jest na wykrycie zarówno przeciwciał klasy igg jak i igm.  Cena za wynik immunoglobulin klasy igg wynosi ok. 45 zł natomiast igg 60 zł. Najczęściej rezultat badania można odebrać po upływie 10 dni od dostarczenia próbki krwi do laboratorium. Ten rodzaj testu jest wykonywany w większości placówek diagnostycznych w Polsce.

 

Test Western Blot (WB) – Badanie wykonuje się z surowicy krwi żylnej, jako potwierdzenie w przypadku dodatniego lub wątpliwego wyniku testu ELISY. Test Western Blot charakteryzuje się większą swoistością i specyficznością, dlatego jest uzupełnieniem diagnostyki boreliozy i zweryfikowaniem testów ELISA. Polega on na wykryciu przeciwciał, białek skierowanych przeciwko konkretnym antygenom bakterii Borrelia burrgdorferii. Wynik ujemny obu klas Igg i Igm, w parze z brakiem symptomów świadczy o braku zakażenia konkretnym patogenem.

Test Western Blot – cena

Cena testu Western Blot waha się w granicach od 150 do 300 zł, w zależności od indywidulanych cen laboratoriów.

 

Krążące kompleksy immunologiczne (KKI) – jest to badanie uzupełniające diagnostykę boreliozy, dlatego wykonuje je się w przypadku ujemnych lub wątpliwych wyników testów WB i ELISY. Charakteryzuje się też wyższą czułością niż standardowe badania serologiczne. Krążące kompleksy immunologiczne powstają na skutek wzajemnej reakcji oraz łączenia się antygenów bakterii i przeciwciał. Taki proces może prowadzić do zafałszowania wyników testów ELISY i WB, których zadaniem jest wykrycie tych przeciwciał. Ze względu na rozpad krętków bakterii Borrelia i uwolnienie z nich dużej ilości antygenu, testy KKI są również zalecane jako badanie na boreliozę po antybiotyku, lub w trakcie przeprowadzania kuracji.

Badania serologiczne – jak się przygotować i czy trzeba być na czczo?

Badania polegające na określeniu klasy przeciwciał igm i igg mogą być wykonywane o każdej porze dnia. Nie ma też konieczności przeprowadzania testów wyłącznie na czczo. Również w przypadku badania KKI nie ma szczególnych zaleceń odnośnie przygotowań.

Badania specjalistyczne w kierunku boreliozy

 

 

• PCR – Szczegółową diagnostykę boreliozy obejmują innowacyjne testy PCR i Real Time PCR. Są to badania opierające się na najnowszej diagnostyce molekularnej. Polegają na wyselekcjonowaniu, a następnie wykryciu fragmentu DNA bakterii lub innego patogenu zakażającego ludzki organizm. W ten sposób następuje identyfikacja szkodliwego drobnoustroju. Ważną zaletą testów PCR jest możliwość wykonania ich stosunkowo niedługo po ukąszeniu kleszcza. Metoda ta nie wykrywa przeciwciał, lecz reaguje na obecność bakterii, nie ma więc znaczenia moment zakażenia patogenem i późniejsza reakcja układu immunologicznego. Zazwyczaj do badania wykorzystuje się krew, mocz, rzadziej materiały pobrane podczas biopsji. Metodą PCR wykonuje się także badanie genetyczne kleszcza, które pozwala na stwierdzenie w organizmie stawonoga obecności krętka Borrelii.

Gdzie można wykonać badanie PCR?

Test PCR nie jest często wykonywanym badaniem w Polsce, dlatego jego przeprowadzenie oferuje kilka polskich laboratoriów m.in.: DIAG i REX. Nie jest to jednak refundowane badanie, a koszt prywatnego wykonania to ok. 200 zł.

• Badanie LTT – Badanie transformacji limfocytów pomaga w rozstrzygnięciu diagnostyki boreliozy. Do jego przeprowadzenia wykorzystuje się próbkę krwi żylnej, którą należy przesłać lub dostarczyć do laboratorium. Jest to test, który bada reakcje układu odpornościowego na antygeny bakterii Borrelii burrgdorferii. Otrzymanie dodatniego wyniku świadczy o wytwarzaniu przez układ immunologiczny limfocytu T – charakterystycznego przeciwciała walczącego z bakterią. Tę metodę badania zaleca się wykonywać szczególnie w celu: monitorowania przebiegu choroby, skuteczności antybiotykoterapii oraz w przypadku możliwości nawrotu boreliozy

Gdzie można wykonać test LTT?

Celem przeprowadzenia badania należy dostarczyć do laboratorium 20 ml świeżej krwi oraz 5 ml krwi pobranej na skrzep. Przygotowanie i pobranie próbki można wykonać w warszawskim i poznańskim laboratorium Synevo.

Badania na boreliozę u dziecka

W przypadku boreliozy u dzieci zazwyczaj trudniej jest zdiagnozować chorobę. Wynika to z faktu, że objawy często są nieswoiste, a charakterystyczny rumień pojawia się rzadziej niż w przypadku osób dorosłych. Łatwo więc pomylić symptomy z innymi schorzeniami, co utrudnia prawidłowe rozpoznanie. Dolegliwości na jakie mogą skarżyć się dzieci, u których doszło do zakażenia boreliozą to m.in.:

• Bóle głowy
• Zmęczenie
• Bóle mięśni i kostno-stawowe
• Zaburzenia ze strony układu nerwowego takie jak: drażliwość, kłopoty z pamięcią
• Apatia

W przypadku diagnostyki boreliozy u dzieci należy postępować podobnie jak u dorosłych. Testy serologiczne ELISA należy przeprowadzić 6 – 8 tygodni od momentu ukąszenia. Następnie, w przypadku wątpliwego lub dodatniego wyniku, dokonać potwierdzenia diagnozy metodą Western Blot lub ostatecznie wykonać test PCR.

Borelioza a postać przewlekła – jakie testy wykonać po latach?

Zaniedbanie leczenia boreliozy oraz brak odpowiedniej terapii antybiotykowej najczęściej prowadzą do postaci przewlekłej, objawiającej się silnymi bólami kostno-stawowymi, bądź dolegliwościami ze strony układu krwionośnego lub nerwowego. Badaniem jakie należy przeprowadzić w przypadku możliwości dawnego kontaktu z bakterią Borrelia burrgdorferii to:

• Test metodą ELISA
• Test metodą Western Blot

W obu przypadkach dzięki wykrywaniu immunoglobulin Igg, testy potwierdzą lub wykluczą postać przewlekłą boreliozy.

Do stwierdzenia boreliozy niezbędne jest zarówno wystąpienie objawów klinicznych, jak i pozytywnych wyników testów laboratoryjnych. Same dodatnie odczynniki badań nie są podstawą do zdiagnozowania choroby.

 

Źródła:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/lyme-disease/diagnosis-treatment/drc-20374655

https://www.cdc.gov/lyme/diagnosistesting/index.html

https://www.webmd.com/arthritis/do-i-have-lyme-disease

https://www.healthline.com/health/lyme-disease-test#our-picks